پایان نامه جایگاه عدالت به مثابه قاعده فقهی نزد مذاهب اسلامی
فرمت فایل دانلودی: .docxفرمت فایل اصلی: doc
تعداد صفحات: 224
پایان نامهجایگاه عدالت به مثابه قاعده فقهی نزد مذاهب اسلامی
نوع فایل: Word و قابل ویرایش
تعداد صفحات : 224 صفحه
چکیده
در سال های اخیر، عدالت به عنوان یک قاعده ی فقهی دستمایه ی برخی از پژوهشگران عرصه ی فقه شده است، تا به فقه پویایی ببخشند و فقه را از انزوا به سوی کارآمدی ببرند و چالش های فراروی اجرای احکام را برطرف نمایند. ایشان با نگاه جدید به عدالت و کاربرد آن در ابواب مختلف فقه بر این هدف اند که از عدالت قاعده ای فقهی بنا کنند و استنباط احکام شرعی را بر اساس آن سامان دهند و این قاعده را در روش های کنونی فقه وفقاهت وارد نمایند. قاعده ای فراگیر که تمام ابواب فقه را در می نوردد و حتی به پندار برخی می تواند احکام را نیز نسخ نماید! این نوشتار اثبات می کند که عدالت ونفی ظلم در فرآیند اجتهاد مؤثر است به گونه ای که فقیه می تواند آن را وسیله ی سنجش حکم فقهی خود ودلیلی در تقدیم یک الزام بر الزام دیگر قرار دهد. همچنین پژوهش حاضر تلاشی در جهت اثبات برخورداری عدالت از ضوابط یک قاعده ی فقهی است وبه عنوان یکی از مقاصد شریعت حاکم بر دیگر احکام اولیه می باشد. لذا پاسخگویی به این اهداف در درجه ی اول نیازمند بررسی اصول ومبانی عدالت و شناخت مرجع تشخیص آن در فقه است. باتوجه به نتیجه ی حاصل در خلال این نوشتار می توان گفت تأثیر عدالت در استنباطات فقهی به اندازه ای است که آن را فراتر از دیگر قواعد فقهی و حتی حاکم بر احکام اولیه قرار می دهد. حکومتی که کارکردش در حل تعارضات، تقیید ادله و حتی به عنوان شاخص در اجرای احکام اسلام به وضوح دیده می شود و نقشی فراتر از "حکمت" می یابد. بیان مسائل فقهی در مذاهب اسلامی و استناد به عدالت ونفی ظلم در استنباط احکام، خود به تنهایی پرده از گستردگی این قاعده برداشته و مسیر ما را در جهت قاعده شمردن عدالت هموار می-سازد.
کلید واژه: قاعده ی فقهی، عدالت، قاعده ی عدالت، مذاهب اسلامی
فهرست مطالب
کلیات تحقیق 3
۱٫ طرح مسأله( بیان موضوع) 3
۲٫ ضرورت و اهمیت تحقیق 4
۳٫ پرسش های تحقیق 5
۴٫ پیشینه و سابقه تحقیق 6
۵٫ فرضیه تحقیق 8
۶٫ روش تحقیق 8
۷٫ اهداف تحقیق 9
۸٫ ساختار وسازمان دهی تحقیق 9
فصل اول: موضوع شناسی
گفتار اول: مفهوم شناسی
۱ـ۱ـ۱٫ تعریف عدالت 15
۱ـ۱ـ۲٫ عدالت در لغت 16
۱ـ۱ـ۳٫ عدالت در عرف عام 18
۱ـ۱ـ۴٫ مفاهیم گسترده تری از عدالت 19
۱ـ۱ـ۴ـ۱٫ عدالت از دیدگاه امیر المؤمنین علی(علیه السلام) (بزرگترین مجری عدالت) 19
۱ـ۱ـ۴ـ۲٫ عدالت از دیدگاه علامه طباطبایی(رحمة الله) 22
۱ـ۱ـ۴ـ۳٫ عدالت از دیدگاه شهید مطهری(رحمة الله) 23
۱ـ۱ـ۵٫ عدالت در دیدگاه فقها و اندیشه فقهی تشیع 25
۱ـ۱ـ۶٫ عدالت در دیدگاه فقها و اندیشه فقهی اهل سنّت 26
۱ـ۱ـ۷٫ بررسی مفاهیم مرتبط با عدالت 28
۱ـ۱ـ۷ـ۱٫ عدالت و حق 28
۱ـ۱ـ۷ـ۲٫ عدالت و قسط 29
۱ـ۱ـ۷ـ۳٫ عدالت و انصاف 30
۱ـ۱ـ۷ـ۴٫ عدالت و مساوات 31
۱ـ۱ـ۷ـ۵٫ عدالت و احسان 32
۱ـ۱ـ۸٫ موضوع و قلمرو عدالت: 34
۱ـ۱ـ۹٫ اقسام عدالت 37
گفتار دوم: اصول ومبانی عدالت
۱ـ۲ـ۱٫ ملاک و مرجع تشخیص عدالت در فقه 43
۱ـ۲ـ۱ـ۱٫ نظریه عدالت عرفی مطلق 43
۱ـ۲ـ۱ـ۲٫ نظریه عدالت شرعی مقیّد 45
۱ـ۲ـ۲٫ ذاتی یا عرضی بودن عدالت 47
۱ـ۲ـ۳٫ اطلاق و نسبیّت عدالت و رابطه آن با خاتمیّت دین اسلام 48
۱ـ۲ـ۴٫ ثبات و تغییر احکام اسلام 51
۱ـ۲ـ۵٫ ثبات و تغییر مصادیق عدالت و ظلم در قلمرو زمان و مکان 52
۱ـ۲ـ۶٫ منشأ تغییر در مصداق عدالت و تأثیر آن بر حکم شارع 54
فصل دوم: قاعده فقهی عدالت
گفتار اول: قواعد فقهی
۲ـ۱ـ۱٫ معنای اصطلاحی قاعده 63
۲ـ۱ـ۲٫ معنای اصطلاحی فقه 63
۲ـ۱ـ۳٫ تعریف قاعده فقهی از دیدگاه صاحب نظران شیعی 63
۲ـ۱ـ۴٫ تعریف قاعده فقهی از دیدگاه صاحب نظران اهل سنت 66
۲ـ۱ـ۵٫ تفاوت قاعده فقهی و قاعده اصولی از نظر فقهای شیعه و اهل سنت 67
۲ـ۱ـ۶٫ منابع قواعد فقهی از دیدگاه شیعه 70
۲ـ۱ـ۷٫ منابع قواعد فقهی از دیدگاه اهل سنت 71
۲ـ۱ـ۸٫ نقش و ویژگی های قواعد فقهی 73
۲ـ۱ـ۹٫ معیار قواعد فقهی و تطبیق آن بر عدالت 75
۲ـ۱ـ۱۰٫عدالت به مثابه ی قاعده فقهی 77
۲ـ۱ـ۱۰ـ۱٫ تفسیر عدالت به عدل وانصاف 78
۲ـ۱ـ۱۰ـ۲٫ تفسیر عدالت به اجرای حق 79
۲ـ۱ـ۱۰ـ۳٫ تفسیر عدالت به مصدر استنباط 80
۲ـ۱ـ۱۱٫ اهمیت عدالت به عنوان قاعده فقهی 83
گفتار دوم: مستندات قاعده عدالت
۲ـ۲ـ۱٫ مستندات قاعده عدالت 87
۲ـ۲ـ۱ـ۱٫ عدالت در آیات الهی 88
۲ـ۲ـ۱ـ۲٫ عدالت در سنت الهی 91
۲ـ۲ـ۱ـ۳٫ بررسی عدالت از نگاه عقل 93
۲ـ۲ـ۱ـ۴٫ بررسی عدالت در سیره عقلا 94
۲ـ۲ـ۱ـ۵٫ ادعای اجماع پیرامون قاعده عدالت 96
۲ـ۲ـ۲٫ ادله مخالفان ثبوت قاعده عدالت 98
۲ـ۲ـ۲ـ۱٫ عدم دلالت آیات الهی بر قاعده عدالت 98
۲ـ۲ـ۲ـ۲٫ عدم دلالت روایات بر قاعده عدالت 101
۲ـ۲ـ۲ـ۳٫ قاعده عدالت باعث هرج و مرج می‌شود 105
۲ـ۲ـ۲ـ۴٫ قاعده عدالت، نفی ثبات احکام اسلام را در بردارد 105
۲ـ۲ـ۲ـ۵٫ روایات، مستند حکم فقهی است نه قاعده عدالت 106
۲ـ۲ـ۳٫ کاربرد عدالت به فرض قاعده بودن 107
استنباط و کشف احکام فقهی 107
فصل سوم: رابطه عدالت به مثابه قاعده فقهی با احکام اولیه و دیگر قواعد فقهی
گفتار اول:رابطه عدالت با احکام اولیه
۳ـ۱ـ۱٫ عدالت؛ رهیافتی به مقاصد الشریعة 115
۳ـ۱ـ۲٫ عدالت؛ حکومت بر احکام اولیه 116
۳ـ۱ـ۳٫ عدالت؛ رفع تعارض با طرح برخی از روایات 119
۳ـ۱ـ۴٫ عدالت؛ انصراف یا تحدید شمول مطلقات و عمومات 120
۳ـ۱ـ۵٫ عدالت؛ و کاربردی غیر فقهی 124
عدالت معیار اجرای احکام و اداره حکومت اسلامی 124
گفتار دوم: رابطه قاعده عدالت با دیگر قواعد فقهی
۳ـ۲ـ۱٫ رابطه قاعده عدالت با قاعده عدل و انصاف 131
۳ـ۲ـ۲٫ رابطه قاعده عدالت با قاعده نفی ظلم 135
۳ـ۲ـ۳٫ رابطه قاعده عدالت با قاعده لاضرر 136
۳ـ۲ـ۴٫ رابطه قاعده عدالت با قاعده لاحرج 138
۳ـ۲ـ۵٫ رابطه قاعده عدالت با قواعد رفع 139
۳ـ۲ـ۶٫ رابطه قاعده عدل و انصاف و قاعده ید 139
۳ـ۲ـ۷٫ رابطه قاعده عدل و انصاف با قاعده قرعه 140
فصل چهارم: تطبیقات فقهی در مذاهب اسلامی
نکات: 145
معرفی اجمالی مذاهب فقهی اسلامی 149
۴ـ۱٫ فقه العبادات 155
۴ـ۲٫ فقه المعاملات 160
۴ـ۳٫ فقه السیاسات 172
نتیجه پژوهش و چند پیشنهاد 183
پرداخت با کلیه کارتهای عضو شتاب امکان پذیر است.
- ۵۶ نمایش