پایان نامه معناشناسی تاریخی و توصیفی واژه قرب در قرآن کریم
فرمت فایل دانلودی: .docxفرمت فایل اصلی: Doc
تعداد صفحات: 196
پایان نامه معناشناسی تاریخی و توصیفی واژه قرب در قرآن کریم
نوع فایل: Word و قابل ویرایش
تعداد صفحات : 195 صفحه
چکیده
واژه قرب دارای مشتقات، وجوه معنایی و واژگان هم حوزه مختلفی در دوره جاهلی و قرآنی است. معنای وضعی و اولیه قرب مفهومی مانند تهیگاه آدمی یا قراب و غلاف شمشیر بوده است. اولین سئوال این است که این واژه چه تطورات معنایی یافته و چه وجوه معنایی دارد؟ این سئوال با بررسی این واژه در دوره های جاهلی و قرآنی پاسخ داده می شود. یکی از واژه های مهم و قابل بررسی واژه قربی است این واژه در آیه ۲۳سوره شوری دارای وجوه مختلف تفسیری است و هر یک از مفسران شیعه و اهل سنت تفسیری متفاوت از آن ارائه کرده اند. اختلاف اصلی بر سر مصداق قربی در این آیه است، در این تحقیق با این مبنا که قرآن دارای معانی ظاهری و باطنی است، میان نظر شیعه مبنی بر مصداق مودت قربی بر اهل بیت و نظر آنها که قربی را طبق ظاهر آیه و سیاق آیات به معنی تقرب به خداوند گرفته اند، جمع شده؛ بنابراین هم روایات که متواتر اند و هم ظاهر آیه وسیاق که قربی را تقرب به خدا نشان می دهد، مورد توجه قرار می گیرد.
کلمات کلیدی: معناشناسی تاریخی و توصیفی؛ حوزه معنایی؛ قرب؛ قربی؛ قربان؛ مودت؛ محبت؛ اطاعت؛ زلفی؛ قرب الهی.
فهرست مطالب
مقدمه ..۱
فصل اول: کلیات
۱-۱- بیان موضوع ..۴
۱-۲- سئوالات اصلی۵
۱-۳- سئوالات فرعی۵
۱-۴- پیش فرضها.۶
۱-۵- پیشینه موضوع..۶
۱-۶- اهداف پژوهش۷
۱-۷- نوآوری پژوهش۷
۱-۸- تعریف اصطلاحات۷
۱-۸-۱- تعریف معناشناسی.۸
۱-۸-۱-۱- سابقه علم معنی شناسی۸
۱-۸-۱-۲- تفاوت معنی شناسی و ریشه شناسی۱۰
۱-۸-۱-۳- عوامل تغییر معنی۱۰
۱-۸-۱-۴- معنای اساسی و معنای نسبی..۱۱
۱-۸-۱-۵- روش معناشناسی..۱۱
۱-۸-۲- معناشناسی تاریخی.۱۳
۱-۸-۳- معناشناسی توصیفی۱۴
۱s-8-4- حوزه های معنایی..۱۴
فصل دوم: معناشناسی تاریخی واژه قرب و مشتقات آن
۲-۱- دخیل یا اصیل بودن واژه قرب و مشتقات آن.۱۶
۲-۲- معنای وضعی و اولیه واژه قرب و مشتقات آن در دوره جاهلی..۱۷
۲-۲-۱- مشتقات مجرد قرب.۱۸
۲-۲-۱-۱- القُربُ۱۸
۲-۲-۱-۲- القَرَب.۲۱
۲-۲-۱-۳- قِربه..۲۲
۲-۲-۱-۴ القُرُب و القُرَب۲۳
۲-۲-۱-۵- قارِب.۲۴
۲-۲-۱-۶- القِراب۲۵
۲-۲-۱-۷- قُربان۲۷
۲-۲-۱-۸- قَربان.۲۸
۲-۲-۱-۹- قِربان۲۹
۲-۲-۱-۱۰- المَقرَب..۲۹
۲-۲-۱-۱۱- القورَب..۳۰
۲-۲-۱-۱۲- المَقرَبه..۳۱
۲-۲-۱-۱۳- القریب۳۱
۲-۲-۱-۱۴- قُربی..۳۲
۲-۲-۱-۱۵- قَرِبَ یَقرَبُ قَرَبا..۳۴
۲-۲-۲- مشتقات مزید قرب۳۴
۲-۲-۲-۱- قارَبَ.۳۴
۲-۲-۲-۲- تَقارَبَ۳۴
۲-۲-۲-۳- تَقَرّب.۳۵
۲-۲-۲-۴- قَرَّب..۳۵
۲-۲-۲-۵- المُقارِب۳۵
۲-۲-۲-۶- المقاربه۳۶
۲-۲-۲-۷- تقریب۳۶
۲-۲-۲-۸- متقارب و تقارب..۳۷
۲-۲-۲-۹- قرَّب یقرّب تقریبا.۳۷
۲-۲-۲-۱۰- قارب..۳۷
۲-۳- تطور معنایی قرب و مشتقات آن.۳۸
۲-۳-۱- معنای قرب و مشتقاتش در دوره قرآنی.۴۱
۲-۳-۲- معنای قرب و مشتقاتش در دوره پس از قرآنی..۴۳
۲-۴- تحلیل تطور معنایی قرب و مشتقات آن.۴۴
فصل سوم: معناشناسی تاریخی قربان و قربانی
۳-۱- قربانی و قربانگاه در عهدین.۴۷
۳-۱-۱- قربانگاه در عهدین..۴۸
۳-۱-۲- قربانی سوختنی..۴۸
۳-۱-۳- قربانی و هدیه آردی۴۹
۳-۱-۴- قربانی سلامتی۴۹
۳-۱-۵- قربانی گناه۵۰
۳-۱-۶- قربانی جبران..۵۱
۳-۲- قربانی در جاهلیت..۵۲
۳-۳- قربانی در قرآن۶۱
حاصل بحث.۶۷
فصل چهارم: معناشناسی تارخی مفهوم قرب الهی
۴-۱- قرب الهی در عهدین..۶۸
۴-۲- قرب الهی در جاهلیت.۷۰
۴-۳- قرب الهی در قرآن.۷۳
۴-۴- قرب الهی در علم عرفان۸۱
حاصل بحث.۸۴
فصل پنجم: معناشناسی توصیفی واژه قرب
۵-۱- معناشناسی مشتقات اسمی۸۶
۵-۱-۱- معناشناسی قُربی..۸۶
حوزه معنایی قربی.۸۷
۵-۱-۲- معناشناسی قُربان.۹۱
حوزه معنایی قُربان۹۲
۵-۱-۳- معناشناسی قُرُبات و قُربه..۹۵
۵-۱-۴- معناشناسی ذا مقربه، ذی القربی، ذوی القربی، اولی القربی و اقربین.۹۶
حوزه معنایی.۹۷
۵-۱-۵- معناشناسی قریب..۹۸
الف- معنای حقیقی..۹۹
ب- معنای مجازی۹۹
حوزه معنایی قریب.۱۰۱
۵-۱-۶- معناشناسی أقرَبُ..۱۰۴
الف- معنای مجازی۱۰۴
ب- معنای حقیقی۱۰۵
حوزه معنایی أقرب.۱۰۶
۵-۱-۷- معناشناسی أقربون و أقربین..۱۰۷
۵-۲- معناشناسی مشتقات فعلی۱۰۸
۵-۲-۱- معناشناسی تَقرَبُ..۱۰۸
الف- معنای مجازی.۱۰۸
ب- معنای حقیقی..۱۰۹
حوزه معنایی تقرب۱۱۲
۱- حوزه معناشناختی لا تقربا۱۱۲
۲- حوزه معناشناختی لا تقربوا (دخول نکنید)۱۱۳
۳- حوزه معناشناختی لا تقربوا ( مرتکب نشوید)..۱۱۴
۴- حوزه معناشناختی لا یقربوا (داخل نشوید)..۱۱۵
۵- حوزه معناشناختی یقرب، تقرب(نزدیک کردن)۱۱۶
۵-۳- معناشناسی مشتقات مزیدی..۱۱۸
۵-۳-۱- معناشناسی اقترب.۱۱۸
الف- معنای مجازی.۱۱۸
ب- معنای حقیقی۱۱۹
۵-۳-۲- معناشناسی قرّب.۱۲۲
الف- معنای مجازی.۱۲۲
ب- معنای حقیقی..۱۲۳
۵-۳-۳- معناشناسی مقربین، مقربون.۱۲۳
الف- معنای مجازی.۱۲۳
ب- معنای حقیقی..۱۲۷
حوزه معنایی مقربین، مقربون.۱۲۷
۱- سابقون و سابقین..۱۲۷
۲- مبعدون۱۲۸
۳- ابرار.۱۲۸
۴- روح و ریحان۱۲۹
۵- جنت نعیم۱۲۹
حاصل بحث۱۳۱
فصل ششم: بررسی دیدگاه شیعه در خصوص آیه مودت
۶-۱- شواهد قرآنی دلالت آیه مودت بر اهل بیت۱۳۴
۱- المودة..۱۳۴
۲- القربی..۱۳۵
۳- حرف فی.۱۳۶
۴- الف و لام در القربی..۱۳۷
۵- استثناء در آیه..۱۳۸
۶-۲- مصداق القربی از دیدگاه علمای شیعه..۱۴۰
۶-۳- شواهد روایی دلالت آیه مودت بر اهل بیت..۱۵۰
۶-۳-۱- روایت اسمائیل بن عبد الخالق..۱۵۰
۶-۳-۲- روایت ابی مسروق.۱۵۲
۶-۳-۳- روایت عبد الله بن عجلان.۱۵۴
۶-۴- پاسخهای علمای شیعه..۱۶۵
۶-۴-۱- قربی به معنای اقربای رسول(ص) از قریش.۱۶۵
۶-۴-۲- قربی به معنای اقربای رسول اکرم(ص) از انصار۱۶۷
۶-۴-۳- مودت به سبب قرابت۱۷۰
۶-۴-۴- مودت به قربی به معنای مودت خود قربی۱۷۰
۶-۴-۵- قربی به معنای تقرب به خدا..۱۷۲
۶-۴-۶- جمع سه قول اول، پنجم و ششم.۱۷۵
۶-۵- جمع بندی دیدگاه علمای شیعه درباره آیه مودت.۱۷۹
نتیجه کلی..۱۸۴
منابع و مآخذ..۱۸۶
- ۱۲۹ نمایش